Voorjaarscampagne Fijnstof
2022 | Onderzoek jouw omgeving
Voorjaar 2022
Campagne fijnstof
Fijnstof is een verzamelnaam voor alle kleine vaste deeltjes die rondzweven in de lucht. Deze stoffen hebben een flinke impact op onze gezondheid. Daarom werken GLOBE Nederland en het RIVM samen om de fijnstofconcentratie in Nederland te meten.
Wil je tijdens de voorjaarscampagne aan de slag met het onderzoeksproject Fijnstof, maar weet je niet zo goed hoe je moet beginnen? Deze pagina biedt je de handvatten die je nodig hebt.
| Periode | 10 februari – 22 april 2022 |
| Niveau | vmbo, havo/vwo |
| Vak | Aardrijkskunde, Biologie, Scheikunde, O&O |
| Tijdsbesteding | Idealiter minimaal 3 lesuren |
| Doel | Door mee te doen, zijn je leerlingen deel van een nationaal onderzoek van het RIVM en het Schone Luchtakkoord. Ze leren over luchtkwaliteit en gezondheid en doen onderzoeksvaardigheden op. |
Samenvatting
Het onderzoek in het kort
Als school kan je helpen de fijnstofconcentratie in Nederland in kaart te brengen. Dit kan je doen met een fijnstofsensorkit. Deze meet 24 uur per dag de fijnstofconcentratie op een zelfgekozen meetlocatie. Leerlingen gaan tijdens de campagne aan de slag met deze data en leren zo over fijnstof en doen onderzoeksvaardigheden op.
Laat leerlingen na de introductie minstens één week de fijnstofconcentratie meten. Ze kunnen in de verwerking van de data de hoogst en laagst gemeten concentratie met elkaar vergelijken, gemiddelden berekenen, dit plotten in grafieken, eventuele meetfouten identificeren en proberen te verklaren etc. Afhankelijk van het vak en de invalshoek kunnen vervolgens de onderstaande onderzoeksvragen worden beantwoord:
- De impact van fijnstof op de gezondheid: leerlingen onderzoeken de relatie tussen fijnstof en de gezondheid van de inwoners in hun woonplaats. Met behulp van de GGD tool gaan leerlingen de impact in kaart brengen, bijvoorbeeld het aantal dagen aan astmaklachten bij jongeren bij de hoogst gemeten waarde, in vergelijking met de laagste waarde of de WHO normen. Ze hoeven hierbij slechts de meetwaarden in te voeren in de tool om zo tot ziektelast te komen.
- De relatie tussen fijnstofemissie en het weer: leerlingen vergelijken hun meetdata met data van het KNMI over de weersomstandigheden op de meetdagen. Ze zoeken hier naar bepaalde patronen, zoals een relatie tussen windrichting of -sterkte en fijnstofwaarden, neerslag en fijnstofconcentratie etc.
- Patronen van fijnstofuitstoot: leerlingen nemen fijnstofsensorkits mee naar huis en monitoren vervolgens de uitstoot bij hen in de buurt. Na afloop vergelijken ze de data en proberen ze verschillen te verklaren. Is er een grote weg in de buurt? Of woont iemand vlakbij een fabriek of veestallen? Is er een verschil tussen stadsbewoners en leerlingen van het platteland?
Nieuws
Het laatste nieuws
In de klas
Voorgestelde lesopzet
Hieronder staat een mooie manier om het project aan te pakken, maar uiteraard ben je vrij om daarin je eigen keuzes te maken.
- Les 1: Introductieles aan de hand van een LessonUp. In deze les worden ook de instructies gegeven voor de rest van de opdracht en kunnen eventueel de sensorkits worden uitgedeeld onder de groepjes.
- Tussen les 1 en les 2: Leerlingen verzamelen tussen 10 februari en 10 april hun meetgegevens. Dit gebeurt passief als de sensorkit op een vaste plek wordt opgehangen. Dit kan op school, maar als je meer sensorkits op school hebt, kan ook een aantal sensorkits worden verdeeld onder de leerlingen. Deel je deze sensorkits uit, zorg dat dat leerlingen weten hoe ze de kits moeten installeren thuis en dat ze dit zo snel mogelijk doen. Bij voorkeur wordt er enkele weken lang data verzameld in verband met de betrouwbaarheid van de meetgegevens.
- Les 2: De data analyseren. Leerlingen krijgen aan het eind als huiswerkopdracht om een verslag te schrijven en dit in te leveren. Na goedkeuring kunnen ze worden geüpload naar www.globenederland.nl/upload
- Les 3: Presentatie in de klas (optioneel)
Optionele uitbreiding
- We hebben meerdere uitbreidingsmogelijkheden in de vorm van voorbereidende (vak)lessen of verwerkingsopdrachten.
- Je kunt ook de slides van de tussentijdse bijeenkomst op 22 maart in de klas gebruiken, om de actualiteit in je lessen te betrekken.
Materialen
Wat heb je nodig?
- Afhankelijk van de lesopzet één van de werkbladen
- De LessonUp met de introductieles over fijnstof
- Een geïnstalleerde fijnstofsensorkit, die is aangemeld bij Samen Meten
- Een laptop
In de klas
Ondersteuning op school
Wij gaan je helpen gedurende de campagne!
Als je meer ondersteuning wil/nodig hebt, zijn hier enkele manieren waarop wij dit jou kunnen bieden:
- Een (online) startbijeenkomst in de klas door een medewerker van GLOBE of het RIVM. Hij of zij legt het project aan de leerlingen uit, zodat ze zelfstandig of onder begeleiding van de docent aan de slad kunnen.
- Je kunt ons vragen stellen via de mail of de telefoon.
- We kunnen een tussentijds overleg met je plannen.
- Eventueel komen we de resultaten (online) bekijken.
Community
Resultaten delen
- Uploaden. Leerlingen die meedoen aan het project delen hun resultaten door ze te uploaden in de vorm van een verslag, filmpje, Powerpoint, ArcGIS storymap, etc.
Uploaden… - Science Fair. Van iedere deelnemende school kan 1 groepje leerlingen haar resultaten presenteren op de Science Fair op Wageningen Universiteit op 22 april. Deelname is optioneel en het is aan de docent om te bepalen welk groepje eventueel wordt afgevaardigd.
Resultaten
Wat gebeurt er met de metingen?
- De metingen die de leerlingen doorgeven staan openbaar op de kaart van Samen Meten. Ze zijn daarmee beschikbaar voor wetenschappers, geïnteresseerden en leerlingen om onderzoek mee te doen.
- Wetenschapper Hester Volten analyseert de gegevens aan het eind van de campagne en geeft in onze nieuwsbrief een terugkoppeling op de resultaten.
Optioneel
Landelijke bijeenkomsten
We organiseren een aantal (optionele) activiteiten waar docenten en leerlingen kunnen aanhaken om over de campagne te leren en met elkaar te delen
- 10 februari 2022 (16:00-17:00 uur): online kick-off bijeenkomst waar de wetenschappers toelichting geven op hun project.
- 22 maart 2022 (16:00-17:00 uur): tussentijdse update en vragenuur.
- 22 april 2022 (09:00-16:00): Science Fair. Evenement op Wageningen Universiteit waar leerlingen hun resultaten tonen aan de wetenschappers en elkaar.
Voorjaar 2022
Meedoen met
de fijnstofcampagne?
Om mee te doen met dit onderzoeksproject moet je school lid zijn van GLOBE. Check hier of jouw school lid is en zo niet, bekijk meer info over het lidmaatschap.
