Onderzoeken

Hoe onderzoek ik fijnstof?

Om je onderzoek naar fijnstof goed uit te voeren gebruik je de GLOBE onderzoekscyclus. Op deze pagina wordt je stap voor stap door deze cyclus heen geleid. Je kunt hiervoor ook het werkblad ‘onderzoek doen’ gebruiken.

Je profielwerkstuk over fijnstof?

Fijnstof leent zich uitermate goed voor een profielwerkstuk voor diverse vakken. Je kan bijvoorbeeld met behulp van een mobiele fijnstofsensor metingen doen aan de concentratie van fijnstof op verschillende locaties in de buurt. Of je vergelijkt de fijnstofconcentratie van een stationaire sensorkit bij je op school met kits in de buurt of op andere locaties in Nederland. Enkele interessante onderzoeksvragen zijn:

• In hoeverre hangt de fijnstof concentratie af van de verkeersdrukte/het soort verkeer?
• In hoeverre hangt de fijnstof concentratie af van de aanwezigheid van stallen ?
• In hoeverre hangt de fijnstof concentratie af van wat je op de BBQ legt?
• In hoeverre hangt de fijnstofconcentratie af van het soort vuurwerk dat je afschiet?

Wil je graag je profielwerkstuk over fijnstof in de lucht schrijven en heb je een vraag of hulp nodig? Je kan altijd contact met ons opnemen: info@globenederland.nl 

Stap 1

Oriënteer

YouTube video’s

Introductievideo GLOBE fijnstofcampagne

Wat is fijnstof?

De stationaire sensorkit is een fijnstofmeter die zelf nog in elkaar gezet moet worden. Hierdoor leer je hoe verschillende onderdelen werken en hoe ze gemonteerd en geprogrameerd moeten worden. Een sensorkit wordt daarna op een vaste plaats gehangen. Hierdoor kan je specifiek voor één plaats de fijnstof in de lucht meten voor een langere periode. Voor de sensorkit heb je een vaste plek nodig waar stroom naartoe kan en waar verbinding kan worden gemaakt met de wifi.

De

Handige websites

• Overzichtspagina van RIVM over fijnstof.
• Informatie van Atlas Leefomgeving, met onderaan de pagina nog meer handige linkjes.
• Realtime wereldwijde luchtkwaliteitsindex.
• Air quality in the world (en andere informatie).

Stap 2

Stel onderzoeksvraag

Tijdens de oriëntatefase zijn er hopelijk al veel vragen bij je opgekomen die je hebt genoteerd. Op basis van de vragen die bedacht zijn, kan een onderzoeksvraag geformuleerd worden voor de rest van het onderzoek.

Hoofdvraag en deelvragen:

Voor een onderzoek is er één hoofdvraag met een aantal deelvragen nodig.  Deelvragen zijn alle vragen waar  eerst het antwoord op moet komen om je hoofdvraag te kunnen beantwoorden. 

Voor het stellen van goede vragen is een lijst met ‘eigenschappen’. Kijk op de pagina van de onderzoekscyclus waaraan een goede vraag moet voldoen. 

Stap 3

Ontwikkel onderzoeksplan

In stap 2 is een onderzoeksvraag bedacht. Nu komt het erop aan dat die vraag beantwoord gaat worden door onderzoek te doen. Elk onderzoek begint met het maken van een onderzoeksplan. Bij wetenschappelijke onderzoeken kosten de eerste 3 stappen van de cyclus samen vaak wel 30% van de tijd van het hele onderzoek. Dit lijkt veel, maar je voorkomt hiermee dat je verderop in de cyclus heel veel tijd verspilt.

Welk meetinstrument heb je bijvoorbeeld nodig voor het beantwoorden van jouw vraag? Wil je alle twee de meetinstumenten gebruiken of één van de twee? Wanneer ga je onderzoeken? Waar en wat wil je precies te weten komen…? 

Al deze vragen beantwoord je in je onderzoeksplan.  Kijk op de pagina van de onderzoekscyclus waaraan een goede vraag moet voldoen. 

Stap 4

Verzamel gegevens

Nu ga je echt aan de slag! Verzamel al je gegevens volgens je onderzoekplan. Hoe je dit doet is afhankelijk van welk meetinstrument je gekozen:

Stationaire sensorkit
Het kan zijn dat je de sensorkit nog in elkaar moet zetten. In dat geval krijg je een ‘technische handleiding’ van je docent. Als een echte technicus zet je de sensorkit in elkaar en programmeer je die via de software van Arduino.

Doet je sensorkit het? Check gelijk of je sensor zichtbaar is op https://samenmeten.rivm.nl/globe/sensordata/
Hier zie je de laatste 48uur aan data van een sensor en je kan de data downloaden (klik rechts op de drie horizontale streepjes)

In de ’technische handleiding’ staat omgeschreven hoe je ervoor kunt zorgen dat jullie metingen openbaar op de kaart samenmeten.rivm.nl komen te staan. Dan zie je ook de data van langer geleden.

Snuffelfiets
De snuffelfiets is gelijk klaar voor gebruik, maar laad de sensor de nacht van te voren voor de zekerheid nog even op. Maak voor je gaat fietsen eerst even een proefritje zodat je zeker weet dat deze het doet. 

Heb je gefietst? Dan zijn je gegevens gelijk zichtbaar op knowyourair.net. In ‘de handleiding’, die je via jouw docent kan krijgen, staat hoe je jouw eigen snuffelfiets kunt terug vinden. 

Stap 5

Analyseer gegevens

Analyseren is je gegevens zo bewerken en verwerken dat je er conclusies uit kunt trekken en je uiteindelijk jouw onderzoeksvraag ermee kunt beantwoorden. Hoe je dat moet doen hangt af van je onderzoek. 

Stationaire sensorkit
Gegevens die je hebt verzameld met de sensorkit zijn doorgegeven aan het RIVM. Hieronder een korte beschrijving van de aantal websites die je kan gebruiken: 

• Ruwe data: hier komt onbewerkte ofwel ruwe data binnen. Deze ruwe date wordt nog gemiddeld en gecorrigeerd door het RIVM. Je kan via deze website data downloaden van die de afgelopen 48 uur verzameld zijn. 
• Samen Meten: de ruwe data komt als gecorrigeerde data terecht op Samen Meten. Het Samen Meten dataportaal is een database van het RIVM waaraan iedereen die zelf metingen doet aan luchtkwaliteit zijn data kan bijdragen. Je kan daarom makkelijk data van andere sensoren met die van jou vergelijken. 
• Samen Analyseren: De Samen Analyseren Tool maakt gebruik van dezelfde data als in de Samen Meten database, maar je kunt hier data op een andere manier weergeven/visualiseren. Ook kan je data met andere gegevens combineren zoals bijvoorbeeld de windrichting. 

In de handleiding ‘werken met de RIVM fijnstofdatabases’ wordt precies uitgelegd wanneer je welke website het beste kan gebruiken en hoe je de data kan downloaden en analyseren. Deze handleiding kan je bij je docent opvragen.

Snuffelfiets
Gegevens die je hebt verzameld met de snuffelfiets zijn zichtbaar op de website knowyourair.net. Daar kan je precies zien hoe en waar je hebt gefiets. Je kan per dag en per uur de data opzoeken. Wanneer je de data download, kan je deze zelf visualiseren met Excel. 

In de handleiding ‘technische handleidling snuffelfiets’ wordt precies uitgelegd hoe je de data kan downloaden. Deze handleiding kan je bij je docent opvragen.

Stap 6

Trek conclusies

Nu je jouw gegevens hebt geanalyseerd, kan je je onderzoeksvraag gaan beantwoorden. Maar een goede conclusie is meer dan dat. Het is ook een reflectie op het onderzoeksproces en een vooruitblik naar eventuele vervolgonderzoeken. 

Misschien heb jij wel gevonden waar de luchtkwaliteit in jouw leefomgeving het slechts is en ontdekt wat de bron hiervan is. Denk dan aan mooie oplossingen om de luchtkwaliteit te verbeteren. 

Stap 7

Deel je bevindingen

Onderzoek deel je met anderen zodat zij je resultaten en conclusies kunnen controleren, gebruiken voor nieuw onderzoek of gebruiken voor toepassingen. Er zijn verschillende manieren om je onderzoek te delen: 

• Upload hier jouw onderzoeksrapport na akkoord van de docenten uploaden naar de GLOBE website. Wie weet zie je je eigen resultaten wel terug op de website. 
• Kom naar de GLOBE Science Fair en presenteer je resultaten aan echte wetenschappers. Misschien ga jij er wel vandoor met de prijs. Check de agenda voor de datum van de volgende Science Fair

Stap 8

Bedenk nieuwe vragen

Er nog geen genoeg van? Onderzoek werkt vaak zo dat je tijdens het onderzoeken weer op nieuwe vragen komt. Door nieuwe resultaten of technologische ontwikkelingen kunnen er weer andere dingen onderzocht worden. Je begint weer bij stap 1 van de onderzoekscyclus. 

Profielwerkstuk
Misschien ben je wel geïnspireerd geraakt om eens dieper in dit onderwerp te duiken en je profielwerkstuk er over te laten gaan. Neem eens een kijkje op de inspiratiepagina of de algemene pws pagina.