Stappenplan

Stap 1

Startles over voorjaarscampagne

1. Tijdens de eerste les legt de docent, eventueel samen met een student van Wageningen University de Voorjaarscampagne uit.
2. Je voert de opdracht meestal uit samen met anderen.
3. Je installeert de GrowApp. Scan de juiste QR-code om direct naar de app in de appstore te gaan.
4. Na de uitleg bedenk je een of meerdere onderzoeksvragen die je in je onderzoek gaat beantwoorden. Je docent kan je vast wel een eindje op weg helpen om de juiste vraag te stellen.

Stap 2

Kiezen en klaarmaken onderzoekslocatie

Figuur 1. De 7 focussoorten van de voorjaarscampagne

1. Kies een boom: In deze stap krijg je een boom van de docent toegewezen of kies je zelf een boom. Deze boom staat op of in de buurt van het schoolplein. Kies bij voorkeur één van de zeven soorten waarmee GLOBE leerlingen overal in Europa de ontwikkeling van het voorjaar volgen. Dit zijn hazelaar, vijg, linde, eik, kers, berk of beuk, zie Figuur 1. Als deze soorten niet in de buurt van school staan, kies dan andere boomsoorten.
   Let bij het kiezen van een boom op de volgende punten: is de soort onderdeel van het Europese programma, is de boom makkelijk bereikbaar (kies niet zonder toestemming een boom op privéterrein), zijn er takken met knoppen die binnen handbereik zijn, bij voorkeur staat de boom niet in de schaduw van een gebouw. Vind je het moeilijk om een boom te kiezen, overleg dan met je docent. Als er nog geen blad aan zit is het soms lastig om te bepalen welke soort het is. Gebruik eventueel de twijgenkaart.
2. Kies een tak die binnen handbereik is. Bij voorkeur een tak aan de zuidkant van de boom. Kies vier knoppen vanaf het uiteinde van de tak en markeer ze met een watervaste stift of tape (zie Figuur 2). Maak van elke knop een foto. Deze knoppen en de bladeren die daar uitkomen ga je de komende weken observeren. Je noteert wanneer ze opzwellen, wanneer ze zich openen en de gemeten bladgrootte (zie metingen doen)
   Figuur 2. Markeren van knoppen aan een tak
3. Bepaal bij elke boom de plek vanaf waar je met de GrowApp je timelapse video gaat maken.
   Tips: niet tegen zon in, ga bij een herkenningspunt staan (bijv. lantaarnpaal, putdeksel), zorg dat er een voorwerp in beeld staat dat gedurende de meetperiode in zicht blijft en niet verandert, bepaal of de locatie (verkeers)veilig is en niet op privéterrein staat. Het is mogelijk dat de docent de eerste foto van de timelapse serie al heeft gemaakt.  
4. Bespreek met de docent en je groepsgenoten welke hashtags je bij elke foto in het opmerkingenveld toevoegt. Voorstel: #soortnaam (zie Figuur 1), #groepnaam, #schoolnaam, #globe.
5. Oefen met de GrowApp bij een oefenboom.

Download GrowApp voor Android	Download GrowApp voor iOS

Stap 3

Nationale en internationale webinars

GLOBE Nederland en de Europese GLOBE campagne organiseren een aantal webinars/bijeenkomsten. De docent bepaalt welke webinars jullie kunnen bijwonen.

Stap 4

Metingen doen

Je doet minimaal twee keer per week de metingen: de GrowApp foto maken en de knoppen/bladeren bekijken/meten.

1. GrowApp foto maken
   Neem minimaal bij iedere meting foto’s met de GrowApp vanaf precies dezelfde plek als dat de eerste foto uit de serie is gemaakt. Hoe preciezer je werkt, hoe mooier de timelapsevideo wordt en hoe beter je je onderzoek kunt doen. De GrowApp voegt elke nieuw gemaakte foto toe aan een timelapse video.
2. Knoppen/blaadjes meten
   Bepaal voor elk van de vier knoppen in welk stadium ze zich bevinden. Je kunt dit direct doorgeven via de GLOBE Data Entry App of het eerst opschrijven op het dataformulier en later doorgeven via de app of de website. Je hebt hiervoor een leerlingaccount nodig op www.globe.gov. Heb je dit niet, vraag het dan aan je docent. 
   De opties zijn:

• “Dormant”: de knop is in rust als er geen verandering is te zien aan de knop.
• “Swelling”: als de knop groter is dan de vorige keer.
• “Budburst”: de eerste dag waarop de knoppen open barsten en je het groen van de blaadjes ziet, de bladontplooiing is gestart.
• “Lost”: als de knop of het blad afgevallen of beschadigd is.

Als je ziet dat de knoppen gaan zwellen zou je elke dag even kunnen kijken zodat je precies kunt vaststellen op welke dag de bladontplooiing plaats vindt. Hoe preciezer de meeting hoe beter het is voor het onderzoek. Maak samen met de docent een melding van de datum van budburst op het Europese discussieforum zodat ook je collegaonderzoekers in andere landen zien met wie ze allemaal samen werken.

Zodra de knoppen gebarsten zijn ga je verder met het meten van de lengte van de bladeren. Gebruik een simpele liniaal om de lengte in millimeters te bepalen. Meet de lengte van het blad zonder de steel. Ga door met meten totdat de groei stopt. Geef ook de lengte weer door via bovengenoemde formulier en app/website.

Maak regelmatig foto’s van de bladeren. Deel de foto’s op het Europese discussieforum.

Stap 5

Waarnemingen doorgeven

Registreer je waarnemingen van de ontwikkeling van de knoppen en bladeren op de internationale GLOBE site (www.globe.gov) zodat ook andere leerlingen en de wetenschappers jouw waarnemingen kan gebruiken in hun onderzoek. Gebruik de instructie op de GLOBE site voor het doorgeven van de waarnemingen.

Stap 6

Analyseer je foto’s en metingen

Gebruik je waarnemingen en eventueel die van anderen om je onderzoek te doen. Hieronder zijn enkele datasets en voorbeelden van onderzoeksvragen die je kunt gebruiken.

Lange GrowApp reeksen van verschillende boomsoorten

Mogelijke onderzoeksvragen:

• Hoeveel dagen verschilt het moment van bladontplooiing tussen verschillende bomen van dezelfde soort of van verschillende soorten?
• Hoeveel dagen verschilt het moment van bladontplooiing tussen bomen van dezelfde soort op verschillende plaatsen (binnen Nederland of in vergelijking met andere landen)?
• Hoeveel dagen verschilt het moment van bladontplooiing tussen de verschillende jaren?

Voorbeelden Nederland:

1. Berk in Bennekom vanaf 30 maart 2017 
2. Beuk in Bennekom vanaf 16 maart 2017
3. Zomereiken in Wageningen vanaf 23 maart 2017 
4. Zomereik in Ede vanaf 27 september 2016 
5. Zomereik in Breezand vanaf 26 augustus 2018 
6. Witte paardenkastanjes in Wageningen vanaf 23 september 2016 
7. Zomereiken in Enschede vanaf 8 april 2017
8. Sierkers in Ede vanaf 14 maart 2017

Voorbeeld Kroatië:

Berk in Mala Jelsa vanaf 1 maart 2018

Historische data van bladontplooiing en bloei van De Natuurkalender en weergegevens van het KNMI
Komen de bomen dit jaar vroeg of laat in blad en in bloei. Om deze vraag te beantwoorden moet je weten wanneer bomen ‘normaal’ in blad of bloei komen. In Nederland zijn dit soort zogenaamde fenologische’ waarnemingen vanaf 1868 beschikbaar. Voor het onderzoek van leerlingen die meedoen aan de GLOBE voorjaarscampagne stellen we voor een aantal boomsoorten de historische waarnemingen beschikbaar. Van beuk, zomereik en witte paardenkastanje de mediaan van de bladontplooiing vanaf 1940. De mediaan is de datum waarop de middelste waarneming is gedaan in een bepaald jaar. Voor de berk hebben we waarnemingen vanaf 1900 voor bladontplooiing en bloei beschikbaar. Figuur 4 toont vanaf 1940 de mediaan van bladontplooiing en bloei. Tussen 1968 en 2001 zijn geen waarnemingen gedaan. Het valt op dat de bladontplooiing en bloei vanaf 2001 eerder begint dan tijdens de vorige eeuw?

Om ook de relatie tussen bladontplooiing en bloei en temperatuur te kunnen bepalen stellen we ook een bestand met de gemiddelde maandtemperatuur in De Bilt beschikbaar voor de jaren 1901 tot en met 2100. Deze waarnemingen zijn afkomstig van het KNMI. Figuur 5 toont het voorbeeld van de jaren 1988 tot en met 2021. Per maand kun je aan de kleur zien of het een koude of warme maand is geweest. Hoe blauwer hoe kouder en hoe roder hoe warmer. Zo is goed te zien dat april en mei 2021 koud waren.

GLOBE green-up data
Ga naar de GLOBE visualisatie pagina (https://vis.globe.gov/GLOBE/). Kies binnen de lijst met datalagen voor ‘Biosphere’ en vervolgens ‘Green-up’. Vink de boomsoorten aan waarvan je waarnemingen wilt zien. Kies bovenaan het scherm de periode waarvoor je waarnemingen wilt bekijken. Zoek scholen waarvan voldoende waarnemingen zijn. Vergelijk de ontwikkeling van de bladeren met de eigen waarnemingen. In Figuur 6 staan de metingen van budburst en grootte van een berkenblad in 2020 door leerlingen van de Chernivtsi City Ecology and Nature Center in de Oekraïne.

Download en analyseer je eigen GrowApp foto’s
Op GrowApp.today kun je de foto’s die je met de GrowApp gemaakt hebt één voor één opslaan op je computer. Dit doe je door de timelapse te openen en stil te zetten. Vervolgens kun je door met de rechtermuisknop elke foto aan te klikken de foto’s op slaan. Tip: Begin de filenaam met jjjjmmdd_zomereik_naamschool_naam_groep. Voor de foto in Figuur 7 zou de filenaam de volgende worden: 20210414_zomereik_WageningenUniversity_Vliet.

Voor de berk in Bennekom zijn alle 246 foto’s die vanaf 30 maart 2017 tot en met 22 januari 2022 gemaakt zijn beschikbaar in een zip-file. Leerlingen kunnen deze foto’s voor hun analyse gebruiken.

Stap 7

Communiceer je resultaten

Een belangrijk onderdeel van onderzoek is het delen van je bevindingen met anderen. Als jullie je resultaten actief naar andere mensen communiceren dan…

• … weten meer mensen hoe natuur door klimaatverandering verandert.
• … kunnen meer mensen genieten van de mooie timelapsevideo’s die je gemaakt hebt.
• … weten andere onderzoekers beter welke gegevens waar beschikbaar zijn. Ze kunnen bepalen of ze jouw waarnemingen willen gebruiken.
• … weten meer mensen dat de GrowApp bestaat en gaan hopelijk meer mensen zelf ook timelapse video’s maken van de bomen en planten in hun omgeving. Zo krijgen de onderzoekers steeds meer gegevens hebben waarmee ze onderzoek kunnen doen.
• … zullen vrienden en familie trots zijn dat je aan een internationaal onderzoek hebt meegedaan.
• … leer je hoe je je resultaten het beste kunt vertellen/presenteren/visualiseren. Hoe beter je hier in wordt hoe meer invloed je in de toekomst zal hebben.
• … wordt onderzoeker Arnold van Vliet van Wageningen University blij dat zijn onderzoek tot nieuwe nationale en internationale samenwerking heeft geleidt met interessante resultaten.

Hieronder diverse manieren hoe je je onderzoeksresultaten kunt communiceren/delen:

Uploaden resultaten

• Europese voorjaarscampagne site: Deel je foto’s, timelapse video’s en je onderzoeksresultaten met leerlingen en onderzoekers in heel Europa via de discussiepagina van de Voorjaarscampagne (hiervoor moet je met je GLOBE-account inloggen).
• Nationale GLOBE site: Leerlingen die meedoen aan het project delen hun resultaten door ze te uploaden in de vorm van een verslag, filmpje, Powerpoint, ArcGIS storymap, etc.

Science Fair
Van iedere deelnemende school kan 1 groepje leerlingen haar resultaten presenteren op de Science Fair op Wageningen Universiteit op 22 april. Deelnemen is optioneel en het is aan de docent om te bepalen welk groepje eventueel wordt afgevaardigd.