SLA toolkit
Info voor SLA deelnemers die scholieren bij luchtkwaliteit willen betrekken.
SLA scholieren campagne
Leerlingen van meer dan 80 middelbare scholen in heel Nederland doen onderzoek naar luchtkwaliteit en worden zo betrokken bij luchtkwaliteit en het SLA:
- Ze brengen fijnstof in kaart op de Snuffelfiets (i.s.m. RIVM)
- Ze meten NO2 met meetbuisjes (i.s.m. KNMI en RIVM)
- De sensoren krijgen ze aangeboden van de wethouder/gedeputeerde tijdens een startbijeenkomst.
- Ze presenteren hun resultaten aan de wethouder/gedeputeerde
Bezoek je als school deze pagina en wil je meer informatie klik dan hier.
Snuffelfiets in actie
In dit filmpje zie je de Snuffelfiets in actie en vertellen leerlingen, wethouder Tobias Elfering van Nijmegen en medewerkers van GLOBE over het project.
Webinar terugkijken
Op 19 maart organiseerde GLOBE een webinar over het project. Deze kun je hier terugkijken.
Meedoen?
Op dit moment doen al meer dan 30 gemeenten en provincies mee aan het project. Meedoen betekent dat je aan 1 of meer middelbare scholen een set snuffelfietssensoren en/of NO2 meetbuisjes aanbiedt. GLOBE levert de school lesmateriaal en ondersteuning om het project uit te voeren.
GLOBE kan optioneel ondersteunen bij het organiseren van bijeenkomsten, zoals:
- Docententraining;
- Startbijeenkomst met feestelijke uitreiking sensoren;
- Slotpresentatie van leerlingen aan wethouder/gedeputeerde.
Deelnameformulier
In het deelnameformulier lees je meer over het project. Ook geeft het een overzicht van alle opties en bijbehorende kosten. Vul het in en stuur het naar willie@globenederland.nl voor een vrijblijvend projectvoorstel.
Subsidie voor gemeenten provincie Noord-Brabant en Gelderland
Er is nog voor enkele gemeenten in de provincies NB en Gelderland een provinciale subsidie van 50% op de projectkosten beschikbaar. Deze wordt direct verrekend, op basis van wie het eerst komt, het eerst maalt. Er hoeft geen subsidieverzoek ingediend te worden.
Contact
Lijkt het je leuk om mee te doen of wil je meer informatie? Neem dan contact op met Willie Kerkhof van GLOBE om samen te kijken hoe je dit project kunt inzetten.
Willie Kerkhof (GLOBE Nederland)
Telefoon: 06 53394807
E-mail: willie@globenederland.nl
Hoe sluit deze campagne aan op het SLA?
Hoofdstuk 13 van de SLA uitvoeringsagenda is gewijd aan “participatie en Citizen Science”. Maar hoe geef je hier als ondertekenaar van het SLA invulling aan?
Een leuke en effectieve manier is om leerlingen van middelbare scholen zelf fijnstof of NO2 te laten meten. GLOBE heeft hiervoor samen met het RIVM en KNMI een landelijke fijnstofcampagne en NO2-campagne opgezet. Deelnemen heeft o.a. de volgende voordelen:
- Positieve en Activerende Betrokkenheid: Leerlingen worden actief betrokken bij het project door zelf metingen uit te voeren en de resultaten te analyseren. Dit maakt hen bewust van luchtkwaliteit en stimuleert hen om een bijdrage te leveren aan wetenschappelijk onderzoek en de gezondheid van hun omgeving.
- Brede Sociale Impact: Via de leerlingen bereik je ook hun sociale omgeving, zoals familie en vrienden.
- Media-aandacht: Het project is aansprekend en biedt mogelijkheden om via lokale media aandacht te krijgen voor je activiteiten binnen het SLA.
- Belangrijke Data Verzamelen: Je verzamelt data over fijnstof op een lokaal niveau en op een cruciale plek voor kwetsbare doelgroepen: scholen. Deze data kunnen waardevolle inzichten bieden voor zowel wetenschappers als beleidsmakers.
- Geringe kosten: Dankzij de landelijke financiering door het SLA kun je tegen zeer lage kosten deelnemen aan dit lesproject.
Fijnstof meten met de Snuffelfiets
De Snuffelfiets maakt gebruik van de Sodaq Air-sensor om fijnstofconcentraties tijdens fietsroutes te meten. Je klikt de sensor op je fietst, gaat fietsen en de verzamelde data komt direct terecht op de website www.knowyourair.net. Op deze manier worden leerlingen bewuster van hun leefomgeving en verzamelen ze data voor de wetenschap.
Naast het meten van fijnstof met de snuffelfiets kunnen leerlingen fijnstof ook stationair meten. Dit kan door de Sodaq Air-sensor ergens voor langere tijd te plaatsen of door gebruik te maken van een stationaire sensorkit. Deze metingen worden dan weergeven op het SamenMeten portaal van het RIVM.
GLOBE Nederland heeft lesmateriaal ontwikkeld voor verschillende vakken waarmee het onderzoek in het curriculum van de school kan worden ingebed.
Ondersteuning van scholen
Naast de ondersteuning van scholen door middel van contact en een start-up bijeenkomst organiseert GLOBE jaarlijks een Ledendag waar docenten workshops kunnen volgen over de verschillende projecten, waaronder fijnstof. Ook kunnen leerlingen hun resultaten presenteren tijdens de jaarlijkse GLOBE Science Fair.
Kosten
Het lesmateriaal en de algemene projectcoördinatie worden gefinancierd door het SLA. De meetinstrumenten kunnen we door de ondersteuning van het SLA tegen kostprijs leveren. Zie verder het deelnameformulier.
NO2 meten met Palmesbuisjes
Tijdens het NO2 onderzoeksproject maken scholieren gebruik van Palmes diffusiebuisjes op om de NO2-concentratie te meten. Hierbij helpen ze het KNMI om de TROPOMI-metingen te kalibreren. Ook dragen ze bij aan het landelijk meetnetwerk NO2 van het RIVM op SamenMeten.
GLOBE Nederland heeft lesmateriaal ontwikkeld voor verschillende vakken waarmee het onderzoek in het curriculum van de school kan worden ingebed.
Ondersteuning van scholen
Naast de ondersteuning van scholen door middel van contact en een start-up bijeenkomst organiseert GLOBE jaarlijks een ledendag waar docenten workshops kunnen volgen over de verschillende projecten, waaronder NO2. Ook kunnen leerlingen hun resultaten presenteren tijdens de jaarlijkse GLOBE Science Fair.
Kosten
Het lesmateriaal en de algemene projectcoordinatie worden gefinancierd door het SLA. De meetinstrumenten kunnen we door de ondersteuning van het SLA tegen kostprijs leveren. Zie verder het deelnameformulier.
Project in actie
Verschillende gemeenten en provincies zijn al actief met de fijnstof- en stikstofcampagne.
30 scholen in de provincie Utrecht meten luchtkwaliteit
Ervaringen van leerlingen met de GLOBE fijnstofcampagne
Scholieren van het Hermann Wesselink College in Amstelveen kwamen in het nieuws met hun NO2-onderzoeksproject
Leerlingen van twee scholen in Utrecht presenteerde hun onderzoeksresultaten aan een gedeputeerde van de provincie Utrecht en twee wethouders van de gemeente Nieuwegein tijdens een online bijeenkomst.
Snuffelfiets provincie Noord-Holland
Zes scholen zijn aan de slag met ieder 10 snuffelfietsen onder begeleiding van GLOBE en in samenwerking met o.a. de provincie Noord-Holland, het RIVM, GGD, TNO, SODAQ, enkele gemeenten en vrijwilligers van het project Hollandse Luchten.
Lees meer…
Gemeente Rijswijk
In de gemeente Rijswijk hebben 2 scholen 10 snuffelfiets sensoren ontvangen. Beide scholen worden intensief door GLOBE ondersteund. Ze krijgen workshops in de klas en de leerlingen worden begeleid bij hun onderzoek.
Lees meer…
Fotobank
Maak je gebruik van foto’s van de fotobank? Vermeld dan de bron of fotograaf. Die kun je vinden in de bestandsnaam.
Klik hier om alle foto’s uit de galerij te downloaden.
Klik hier om de logo’s van GLOBE en samenwerkingspartners te downloaden.
Partners
Gemeenten en provincies
Met ruim 30 gemeenten en provincies samen heeft GLOBE voor schooljaar 2024-2025 een bestelling geplaatst van 712 snuffelfietssensoren en 680 NO2 Palmes diffusiebuisjes. Zie overzicht verderop deze pagina.
Partners van de fijnstof- en NO2-onderzoeksprojecten
De projecten zijn opgezet door Stichting GLOBE Nederland i.s.m. het KNMI en het RIVM.
- GLOBE NL maakt onderdeel uit van het internationale GLOBE programma van NASA waarbij 37.000 scholen in 126 landen zijn aangesloten. Doel: milieuonderzoek doen met scholieren (citizen science). In het bestuur van Stichting GLOBE Nederland zitten medewerkers van het RIVM, KNMI, verschillende universiteiten en middelbare scholen.
- Voor het RIVM is de campagne een manier om ook middelbare scholieren te betrekken bij haar SamenMeten campagne.
- Het KNMI gebruikt de gegevens voor wetenschappelijke kalibratie van de Tropomi satelliet.
Overige partners en financiers
- Schone Lucht Akkoord financiert de landelijke campagne voor middelbare scholieren.
- GLOBE heeft een uitgebreide lesmodule voor het vak NLT ontwikkeld die door vereniging NLT is gefinancierd.
- Netherlands Space Office (NSO) draagt bij aan de NO2 campagne.
- Scholen dragen zelf bij doordat zij de materialen aanschaffen en hun uren er insteken.
Contact
Heb je vragen over de campagne of wil je ook meedoen?
Neem contact op om de mogelijkheden te bespreken.
Willie Kerkhof (GLOBE Nederland)
Telefoon: 06 53394807
E-mail: willie@globenederland.nl
Deelnemende gemeenten en provincies
Lokale overheden (ondertekenaars SLA) investeren in sensoren en ondersteuning van de scholen in hun bestuursregio. Hieronder staan alle gemeenten en provincies die momenteel meedoen aan het project luchtkwaliteit meten met scholieren. De provincie Zeeland, Utrecht en Noord-Holland zijn hierbij koplopers.
Veelgestelde vragen
Scholen kunnen meedoen aan twee projecten om luchtkwaliteit te onderzoeken en daarover te leren via begeleidend lesmateriaal:
- Fijnstof met de Snuffelfiets. Dit is een sensor die je aan je stuur hangt en waarmee je de hele route de fijnstofconcentratie meet. Je kunt de sensor als je er niet mee fietst ook op een vaste plek ophangen, zodat hij continu data doorgeeft. De gegevens van de leerlingen dragen bij aan meer kennis voor het RIVM.
- NO2 met Palmes diffusiebuisjes. Leerlingen hangen de meetbuisjes op en sturen ze een maand later naar het lab. De data wordt gebruikt door het KNMI voor het valideren van het Tropomi satelliet instrument. Daarnaast draagt het bij aan het meetnetwerk van het RIVM.
Aan welke projecten je de scholen wil laten deelnemen, kun je aangeven op het deelnameformulier.
- Onderzoek naar fijnstof met de Snuffelfiets kan het hele schooljaar door.
- Voor onderzoek naar NO2 in de lucht met Palmesbuisjes organiseren we jaarlijks een:
- Najaarscampagne
- Voorjaarscampagne
Het project wordt uitgevoerd in het komende schooljaar. Onze uitdrukkelijke bedoeling is dat het project duurzaam wordt ingezet zowel door scholen als gemeenten en provincies. Op deze manier is er continuering in het meten van de luchtkwaliteit. We stimuleren scholen dan ook het project en vaste plek in het curriculum geven en de sensoren dus ook na het eerste schooljaar blijven gebruiken.
Wij zullen met de opdrachtgever contact onderhouden om te bespreken of zij deze kosten voor de school wil blijven betalen in opvolgende jaren. Indien dit niet mogelijk is, kan de school ervoor kiezen de kosten zelf te betalen of kan zij het project op de school stoppen. In dat geval worden de sensoren in overleg met de SLA deelnemer aan een andere school ter beschikking gesteld.
De sensoren komen in beheer bij GLOBE NL en de deelnemende scholen krijgen ze in permanente bruikleen. Dit betekent dat ze de sensoren mogen houden zolang ze er actief gebruik van maken. Daarvoor tekenen ze een contract met GLOBE.
Omdat GLOBE de sensoren beheert, kunnen scholen bij vragen en technische problemen bij GLOBE terecht. Ook monitort GLOBE het gebruik van de sensoren om pro-actief contact op te kunnen nemen als de sensoren niet actief zijn.
Zeker! Dat maakt het project ook voor de scholen sterker. We hebben zeer positieve ervaringen met enkele provincies gemeenten. Daar hebben we bijvoorbeeld een startbijeenkomst en/of presentaties van de resultaten georganiseerd voor wethouder/gedeputeerde. Wij willen graag aansluiten bij jullie wensen, dus geef in het deelnameformulier svp aan wat jullie wensen zijn en wij maken dan een voorstel.
Zeker! Wij hebben een uitgebreid netwerk van scholen die al meedoen met GLOBE. Deze scholen zullen we benaderen. Maar ook als we geen warme contacten hebben, helpen we met het benaderen, selecteren en contracteren van de scholen. Je kunt je wensen op dit vlak aangeven op het deelnameformulier.
Voor middelbare scholen is dit een unieke kans om bij te kunnen dragen aan ècht wetenschappelijk onderzoek en zo leerlingen onderzoeksvaardigheden bij te brengen en te leren over luchtkwaliteit. Hun gegevens worden gebruikt door KNMI en RIVM en dat is motiverend voor leerlingen. Door mee te doen krijgen de scholen toegang tot een uitgebreid pakket aan ondersteunend lesmateriaal aansluitend bij verschillende vakken en niveaus dat reeds getest is op vele scholen.
Dit is afhankelijk van de wensen van de docenten. Bij deelname is inbegrepen dat we langsgaan bij deelnemende scholen om samen met de docenten de perfecte aansluiting op hun curriculum te maken.
Wij hebben verschillende lesmaterialen met verschillende tijdsduur van projecten. Ze kunnen het project klein houden (2 klassikale lessen + onderzoek als huiswerk), maar er ook een groot project van maken dat enkele maanden duurt. Ook in de grootte van de groepen zijn verschillende opties, van klassikaal tot in groepjes (praktische opdracht, profielwerkstuk, o&o, etc)
Wij adviseren per school:
- minimaal 10 snuffelfietssensoren (eventueel om beurten te gebruiken door verschillende klassen)
en/of
- 10 NO2 meetbuisjes per deelnemende klas voor de voorjaarscampagne en/of najaarscampagne
Wensen voor de aantallen kun je doorgeven op het deelnameformulier.
De projecten in actie
Leerlingen meten fijnstof en NO2 in de lucht, analyseren de resultaten en delen deze o.a. aan wethouders en gedeputeerden.
(Sociale) Media Toolkit
Als je meedoet aan de luchtkwaliteit meten met scholieren campagne, is het natuurlijk leuk om dit ook aan het bredere publiek te melden. In deze toolkit vind je handige templates en richtlijnen om de campagne onder de aandacht te brengen in de (sociale) media. Vergeet niet GLOBE te taggen, we vinden het leuk om de berichten te zien!
Kijk ook eens in de fotobank voor meer foto’s.
Templates
Deze templates kun je downloaden en naar eigen wens aanpassen.
Foto’s en videos
Het leukste is natuurlijk om je eigen foto’s en video’s te gebruiken. Mocht je die (nog) niet hebben dan vind je in de fotobank verschillend beeldmateriaal dat je kunt gebruiken. Vermeld je hier dan wel de bron bij? Die staat in de bestandsnaam.
Stuur je ons ook jouw foto’s en video’s? We vullen onze fotobank graag aan!
Richtlijnen
GLOBE heeft voor de campagne luchtkwaliteit meten met scholieren sociale media richtlijnen opgezet. Hierin lees je onder andere hoe je om kan gaan met reacties.
Inspiratie
Deze berichten dienen ter inspiratie.