SLA Toolkit

Hoe scholieren bij SLA betrekken?

Hoofdstuk 13  van de SLA uitvoeringsagenda is gewijd aan “participatie en Citizen Science”. Maar hoe geef je hier als ondertekenaar van het SLA invulling aan?

Een leuke en effectieve manier is om leerlingen van middelbare scholen zelf fijnstof of NO₂ te laten meten. GLOBE heeft hiervoor samen met het RIVM en KNMI een landelijke fijnstofcampagne en NO₂-campagne opgezet. Deelnemen heeft o.a. de volgende voordelen:

1. Je betrekt leerlingen op een positieve en activerende manier;
2. Via de leerlingen bereik je ook hun sociale omgeving;
3. Het is een “knuffelbaar” project en geeft de mogelijkheid om via de lokale media je activiteiten voor het SLA onder de aandacht te brengen;
4. Je verzamelt extra data over fijnstof op een belangrijke plek voor kwetsbare doelgroepen: scholen!
5. Het SLA heeft het landelijk opzetten van dit lesproject gefinancierd. Je kunt dus tegen zeer geringe kosten aanhaken.

Kijk bij de tabjes links om te zien of het inzetten van de fijnstofcampagne ook iets voor jouw provincie/gemeente is.

SLA Toolkit

Fijnstofcampagne

Opzet fijnstofcampagne:

1. Scholen kunnen kiezen uit twee meet methodes:
   1. stationarie sensorkits (deze wordt op een vaste plek opgehangen).
   2. Snuffelfiets (sensor wordt aan het stuur gehangen en brengt de volledige route in kaart
2. De verzamelde data wordt automatisch naar de website SamenMeten van het RIVM verzonden, waardoor de data ook echt nuttig gebruikt wordt.  
3. Er is bijbehorend lesmateriaal voor verschillende vakken waarmee het onderzoek in het curriculum van de school kan worden ingebed.
4. Er worden gedurende het jaar (online) bijeenkomsten georganiseerd waar leerlingen en docenten getraind worden en/of informatie kunnen uitwisselen.
5. Scholen krijgen ondersteuning van GLOBE in de vorm van een start-up bijeenkomst op school en kunnen gebruik maken van de helpdesk.
6. Leerlingen kunnen hun resultaten aan elkaar en aan de wetenschappers presenteren op de GLOBE Science Fair. 

Kosten materialen
Het lesmateriaal en de algemene projectcoordinatie worden gefinancierd door het SLA. 

De meetinstrumenten kunnen we door de ondersteuning van het SLA tegen kostprijs leveren:

• Stationaire fijnstofsensorkit (minimaal 1, liever meer): €150,- per stuk
• Snuffelfietssensor (bij voorkeur minimaal 10 per school): prijs in overleg (afhankelijk van periode van uitleen en beschikbaarheid)

Neem contact op met Matthijs Begheyn van GLOBE om samen te kijken hoe je dit project kunt inzetten. 

SLA Toolkit

NO₂-campagne

In de NO₂ -campagne onderzoeken leerlingen de NO₂ concentratie in de lucht door Palmes-meetbuisjes op te hangen. Voor de scholen is een pagina met lesmateriaal. 
De leerlingen raken betrokken bij het onderwerp, omdat het zeer motiverend om mee te mogen werken aan echt wetenschappelijk onderzoek van:

• KNMI: kalibreren van de Tropomi satelliet die NO₂ meet over de hele wereld.
• RIVM: landelijk meetnetwerk NO₂ op SamenMeten

Ondersteuning
GLOBE kan kosteloos met je meedenken bij het opzetten van een campagne. Eventueel kan GLOBE ook op maat ondersteuning bieden, door bepaalde taken op zich nemen, zoals het werven en begeleiden van scholen. Hier zijn wel meerkosten aan verbonden.

Kosten materialen
Het lesmateriaal en de algemene projectcoordinatie worden gefinancierd door het SLA. 

Kosten per deelnemende school:

• 10 Palmesbuisjes inclusief ophangclips, verzendenvelop en analyse: €150,-

Meedoen als gemeente of provincie
Voor de volgende meetperiode van 28 sep – 26 okt 2023 kunnen gemeentes en provincies meedoen door aan scholen 1 of meer sets van 10 meetbuisjes ter beschikking te stellen die de leerlingen dan ophangen in de schoolomgeving.

Neem contact op met Matthijs Begheyn van GLOBE om samen te kijken hoe je dit in je organisatie tot een succes kunt maken!

SLA Toolkit

Meedoen?

Mee doen aan de NO₂ -campagne of de fijnstofcampagne met jouw gemeente of provincie kan bijvoorbeeld op één of meer van onderstaande manieren. Grofweg gerangschikt van weinig inzet naar veel inzet.

1. Breng de fijnstofcampagne onder de aandacht van middelbare scholen in jouw bestuursgebied door ze een mail of brief te sturen. Zie voorbeeld tekst bij Downloads.
2. Bied de scholen financiële ondersteuning door ze een GLOBE lidmaatschap aan te bieden waarmee ze kosteloos van al het lesmateriaal gebruik kunnen maken. De school ontvangt van GLOBE een start-up bijeenkomst op school en krijgt ondersteuning van de GLOBE helpdesk.
3. Betaal, via GLOBE, voor de scholen de benodigde meetinstrumenten.
4. Begin een project op maat waarbij je lokaal scholen ondersteunt. Je kunt denken aan het organiseren van één of meer bijeenkomsten voor scholen waar docenten getraind worden, uitwisseling plaats vindt en/of leerlingen hun resultaten aan de lokale bestuurders presenteren.
5. Breng de campagne onder de aandacht van de lokale pers. Zie voorbeeld tekst bij Downloads.

Neem contact op met Matthijs Begheyn van GLOBE om samen te kijken hoe je dit project kunt inzetten. 

SLA Toolkit

Voorbeelden

Verschillende gemeenten en provincies zijn al actief met de fijnstofcampagne. In het volgende filmpje vertellen leerlingen over hun ervaringen met fijnstof in het algemeen en de GLOBE fijnstofcampagne in het bijzonder

Provincie Utrecht met snuffelfiets
De provincie Utrecht doen momenteel 18 scholen mee en de bedoeling is dat dit er 30 worden. Zij krijgen 10 snuffelfiets sensoren per school.

Onderstaande filmpje is een opname van een online bijeenkomst waar 2 scholen aan een gedeputeerde van de provincie Utrecht en 2 wethouders van de gemeente Nieuwegein hun resultaten presenteren.

Snuffelfiets provincie Noord-Holland
Zes scholen zijn aan de slag met ieder 10 snuffelfietsen onder begeleiding van GLOBE en in samenwerking met o.a. de provincie Noord-Holland, het RIVM, GGD, TNO, SODAQ, enkele gemeenten en vrijwilligers van het project Hollandse Luchten.
Lees meer…

Gemeente Rijswijk
In de gemeente Rijswijk hebben 2 scholen 10 snuffelfiets sensoren ontvangen. Beide scholen worden intensief door GLOBE ondersteund. Ze krijgen workshops in de klas en de leerlingen worden begeleid bij hun onderzoek.
Lees meer…

Gemeente Rotterdam
In de gemeente Rotterdam worden 5 scholen begeleid door GLOBE om onderzoek te doen naar de luchtkwaliteit. De resultaten zullen worden gepresenteerd aan de wethouder. 

SLA Toolkit

Partners

De projecten zijn opgezet door Stichting GLOBE Nederland i.s.m. het KNMI en het RIVM.

• GLOBE NL maakt onderdeel uit van het internationale GLOBE programma van NASA waarbij 37.000 scholen in 126 landen zijn aangesloten. Doel: milieuonderzoek doen met scholieren (citizen science). 
  In het bestuur van Stichting GLOBE Nederland zitten medewerkers van het RIVM, KNMI, verschillende universiteiten en middelbare scholen. 
• Voor het RIVM is de campagne een manier om ook middelbare scholieren te betrekken bij haar SamenMeten campagne. 
• Het KNMI gebruikt de gegevens voor wetenschappelijke kalibratie van de Tropomi satelliet.

Overige partners en financiers:

• Schone Lucht Akkoord financiert de landelijke campagne voor middelbare scholieren. 
• Lokale overheden (ondertekenaars SLA) investeren in sensoren en ondersteuning van de scholen in hun bestuursregio. De provincie Zeeland, Utrecht en Noord-Holland zijn hierbij koplopers.
• GLOBE heeft een uitgebreide lesmodule voor het vak NLT ontwikkeld die door vereniging NLT is gefinancierd.
• Scholen dragen zelf bij doordat zij de materialen aanschaffen en hun uren er insteken.

SLA Toolkit

Downloads

Onderstaande Word documenten dienen ter inspiratie. Je kunt ze downloaden en naar wens aanpassen. 

• Persbericht algemeen. Template om je eigen persbericht op te baseren.
• Persbericht provincie Utrecht snuffelfiets. Als voorbeeld en ter inspiratie.
• Oproep scholen. Brief om scholen te werven.
• Programma (online) bijeenkomst. Leerlingen presenteren resultaten aan gedeputeerde en wethouders.

SLA Toolkit

Contact

Wil je meedoen, of heb je vragen, dan kun je met onderstaande personen contact opnemen.

Matthijs Begheyn (GLOBE)
Coördinator GLOBE Nederland
Telefoon: 06 14819095
E-mail: [email protected]

Hester Volten (RIVM)
Wetenschappelijke partner fijnstofcampagne
E-mail: [email protected]

Martine Ouwersloot (ministerie I&W)
Beleidsmedewerker SLA
E-mail: [email protected]