Onderzoekscyclus
Onderzoek doen is nieuwe kennis ‘maken’. Veel onderzoeken bestaan uit acht stappen. Samen vormen deze stappen de onderzoekscyclus. Gebruik deze stappen ook bij de GLOBE onderzoeksprojecten. Wil je oefenen met de onderzoekscyclus? In dit handige werkblad helpen we je stap voor stap een onderzoek uit te voeren.
Stap 1
Orienteer
In deze eerste stap ga je uitkiezen dat je zou willen onderzoeken. Er zijn veel verschillende soorten projecten die je met GLOBE kunt doen. Hoe je zulk onderzoek uitvoert staat beschreven in een protocol. Op deze manier verkrijgt elke student over de hele wereld de meetresultaten op dezelfde manier, waardoor ze vergeleken kunnen worden. De protocollen kun je downloaden bij ieder onderzoeksproject.
Zoek je Engelstalige protocollen?
Deze kun je vinden op de internationale website www.globe.gov.
Let op: er zijn Nederlandse GLOBE onderzoeksprojecten die (nog) niet internationaal bestaan en er zijn ook Engelstalige onderzoeksprojecten die (nog) niet naar het Nederlands vertaald zijn. Hier vind je een overzicht.
Heb je een onderwerp gevonden?
Mooi! De volgende activiteiten kunnen je helpen om je er verder in te verdiepen om zo te komen tot een voorlopige onderzoeksvraag:
- De protocollen lezen en de meetinstrumenten (als die er zijn) al eens uitproberen gericht ‘spelen’, experimenteren.
- Erover lezen, theorie opzoeken.
- Erover praten met je groep, met een expert of met anderen.
Resultaat van je oriëntatie
Aan het eind van deze stap heb je een lijst met vragen die jou leuk lijken om te onderzoeken.
TIP: een goed onderzoek kijkt naar iets wat nog niet bekend is. Dus zoek naar de ‘gaten’ in de (wetenschappelijke) kennis!
Stap 2
Stel onderzoeksvraag
Tijdens de oriëntatefase zijn er hopelijk al veel vragen bij je opgekomen die je hebt genoteerd. Jullie gaan nu op basis van de vragen die iedereen bedacht heeft, een onderzoeksvraag formuleren voor de rest van het onderzoek.
Hoofdvraag en deelvragen
Jullie formuleren als groep een hoofdvraag met deelvragen. Deelvragen zijn alle vragen waar je eerst het antwoord op moet weten om je hoofdvraag te kunnen beantwoorden. Gebruik voor het stellen van een goede vraag de lijst met “eigenschappen” in het werkblad onderzoeksvraag opstellen.
Onderzoeksvraag en hypothese
Je kunt ervoor kiezen om alleen een onderzoeksvraag te stellen of om ook een hypothese te formuleren. Bij een hypothese formuleer je al een antwoord op je (deel)vraag. Dit antwoord moet je wel kunnen beredeneren, bijvoorbeeld op basis van de kennis die je tijdens de oriëntatiefase hebt opgedaan.
Is onderzoek doen een lineair proces?
Dat wil zeggen: is het zo dat als je de onderzoeksvraag bedacht hebt en je gaat beginnen aan het maken van je onderzoeksplan, dat je de vraag niet meer mag aanpassen?
Nee! Dat is niet zo! Als je straks bij stap 3 begint aan je onderzoeksplan dan kan blijken dat het niet haalbaar is om de onderzoeksvraag te beantwoorden, bijvoorbeeld omdat je de juiste apparatuur niet hebt of omdat het te veel tijd kost. In dat geval pas je de onderzoeksvraag aan, zodat hij wel te beantwoorden is.
Stap 3
Ontwikkel je onderzoeksplan
Je hebt in de vorige stap een vraag bedacht. Nu komt het erop aan dat je die vraag gaat beantwoorden door onderzoek te doen. Elk onderzoek begint met het maken van een onderzoeksplan. De kwaliteit van je onderzoeksplan is bepalend voor je onderzoek. Bij wetenschappelijke onderzoeken kosten de eerste 3 stappen van de cyclus samen daarom vaak wel 30% van de tijd van het hele onderzoek. Dit lijkt veel, maar je voorkomt hiermee dat je verderop in de cyclus heel veel tijd verspilt.
Waar moet je allemaal aan denken?
- Welke bestaande kennis heb je nog nodig voor het oplossen van je vraag?
- Welke informatiebronnen wil je daarvoor gebruiken? Hoe zorg je ervoor dat het onderzoeksproces goed verloopt?
- Verdeel de taken en verantwoordelijkheden in je groep.
- Bedenk aan wie je hulp kunt vragen als iets niet lukt.
- Maak een tijd- en activiteitenplan, voor stap 4 tot stap 8 van de onderzoekscyclus.
- Methode
- Welke metingen of observaties ga je doen? Hoe? Hoeveel? Wanneer?
- Hoe ga je je gegevens netjes bewaren? De gegevens moeten voor iedereen toegankelijk zijn.
- Welke gegevensbronnen ga je gebruiken?
- Welke meetapparatuur of hulpmiddelen heb je nodig? Zijn deze beschikbaar?
- Hoe zorg je dat je goede gegevens krijgt? Zie stap 4.
- Hoe wil je je gegevens gaan analyseren?
- Hoe ga je je onderzoeksresultaten presenteren?
Klopt het plan nog wel met je onderzoeksvraag? Niet? Pas je plan aan of, als je dat beter vindt, pas je vraag aan.
Stap 4
Verzamel gegevens (data)
Nu ga je echt aan de slag! Verzamel je gegevens volgens het onderzoeksplan.
- Bereid je metingen voor en stel alle benodigde apparatuur op. Bepaal de exacte plaats en tijd waarop je de metingen, interviews of observaties gaat doen, zorg dat je een goede manier hebt om je gegevens op te slaan. Als het goed is, staat in je onderzoeksplan precies hoe je dit wil aanpakken.
- Let op veiligheid.
- Zorg voor nauwkeurige gegevens. Zie hiervoor stap 3.
- Doe ‘proefmetingen’, oefen met het waarnemen en opschrijven van metingen. Bij een enquête kun je bijvoorbeeld met een proefpersoon testen of de vragen duidelijk gesteld zijn.
- Zorg dat je metingen compleet zijn. Liever te veel dan te weinig, want een gebrek aan gegevens kan straks je onderzoek laten mislukken. Schrijf ook zaken op die je waarneemt waarvan je verwacht dat ze misschien invloed op je metingen hebben, zoals weersomstandigheden.
- Zorg dat je je metingen overzichtelijk opschrijft of opslaat en bewaar ze in je onderzoeksdossier of zorg dat daar staat waar ze terug te vinden zijn, zodat ze voor iedereen toegankelijk zijn.
- Houd de voortgang bij in je onderzoeksdossier. Noteer opvallende zaken, dingen die je niet verwacht had of die je nog nader moet uitzoeken.
Stap 5
Analyseer gegevens
Analyseren is je gegevens zo bewerken en verwerken dat je er conclusies uit kunt trekken en je uiteindelijk jouw onderzoeksvraag ermee kunt beantwoorden. Hoe je dat moet doen hangt af van je onderzoek.
Belangrijk is dat je jouw gegevens zo beknopt en overzichtelijk mogelijk weergeeft. Als je data hebt verzameld, kan diverse tools gebruiken om de data te verwerken (GLOBE Data Visualizer, Samen Meten, ArcGIS). Maak zo een diagram, kaart en/of grafiek. Geef bij een figuur altijd een beschrijving waarin je kort samenvat wat je ziet. Je kan de data ook bewerken door bijvoorbeeld berekeningen uit te voeren.
Om jouw metingen te analyseren, geven we je de volgende tips:
- Bevatten ze erg afwijkende metingen, die erg ver van de andere metingen liggen?
- Vergelijk je eigen metingen met de metingen van andere meetpunten, zoals referentiestations.
- Vergelijk je metingen over de tijd.
- Probeer je metingen te verklaren aan de hand van andere relevante data die bijvoorbeeld door het KNMI of RIVM wordt verzameld (zoals weerdata of emissiedata).
- Beschrijf alles wat je opvalt aan je metingen en probeer je daar een verklaring voor te geven.
- Beschrijf hoe je metingen antwoord geven op de onderzoeksvraag/deelvragen.
Stap 6
Trek je conclusies
Nu je jouw gegevens hebt geanalyseerd, kan je je onderzoeksvraag gaan beantwoorden. Maar een goede conclusie is meer dan dat. Het is ook een reflecte op het onderzoeksproces en een vooruitblik naar eventuele vervolgonderzoeken.
Dit staat er allemaal in een goede conclusie:
- Wat is het antwoord op de onderzoeksvraag?
- Bespreek wat het onderzoek volgens jou waard is (‘discussie’):
- Vergelijk jouw resultaten met wat er al eerder over dit onderwerp bekend was. Ligt het in de lijn der verwachting?
- Levert je onderzoek een bijdrage aan theorie over je onderwerp?
- Hoe zeker ben je ervan dat je resultaten echt goed zijn?
- Wat is het nieuwe dat je onderzoek heeft opgeleverd?
- Wat had er mogelijk beter gekund aan het onderzoek?
- Welke dingen zou je bij een vervolgonderzoek anders doen?
- Wat zijn de gevolgen van dit onderzoek voor de maatschappij? Moet de overheid bijvoorbeeld haar beleid aanpassen? Moet er een campagne komen om mensen bewust te maken van het probleem?
- Wat heeft je je onderzoek verder voor interessants opgeleverd?
Stap 7
Deel je bevindingen
Onderzoek deel je met anderen zodat zij je resultaten en conclusies kunnen…
- controleren;
- gebruiken voor nieuw onderzoek;
- gebruiken voor toepassingen.
Ook kan je met jouw resultaten en conclusies anderen informeren over 9belangrijke zaken die naar voren zijn gekomen uit je onderzoek en relevant kunnen zijn voor bijvoorbeeld de volksgezondheid.
Bij het delen van je onderzoek moet je een paar keuzes maken:
- Bedenk met wie je je resultaten wilt delen (en waarom).
- Wat wil je vertellen over je onderzoek? Waarom?
- Kies een geschikte vorm voor je rapportage.
- Maak je rapportage.
- Houd je aan de regels die bij de gekozen vorm horen. Gebruik bijvoorbeeld het GLOBE format voor een leerlingonderzoeksverslag (Engelse GLOBE website).
- Vertel aan wie je ideeën en meetmethoden te danken hebt. Zo voorkom je plagiaat.
Delen van je resultaten
Je kan jouw onderzoeksrapport na akkoord van de docent uploaden naar de GLOBE website. Ze zijn dan voor iedereen openbaar zichtbaar.
Waar delen?
Uiteraard wil je dat anderen jouw rapport en resultaten zien. Naast uploaden naar de GLOBE website, zijn er nog veel verschillende gelegenheden en manieren waarop deze kan delen. Bespreek met je docent hoe je je bevindingen wil delen. Hij of zij zal verschillende suggesties doen waarop dit mag doen.
Er zijn verschillende andere plekken waar leerlingen hun resultaten kunnen delen. Bijvoorbeeld:
- Op school, bijvoorbeeld tijdens een ouderavond of op een door de school georganiseerde Science Fair
- Op de jaarlijkse GLOBE Science Fair
- Op de website van jouw school, de gemeente, de lokale krant, etc.
- In een tijdschrift
- Bij een partner waarmee je hebt samengewerkt (gemeente, GGD, provincie, bedrijf, milieuorganisatie)
- Bij de RTV (regionale TV)
- In een lokale krant
Stap 8
Bedenk nieuwe vragen
In wetenschappelijk onderzoek werkt het vaak zo dat tijdens het onderzoeken er weer nieuwe vragen naar boven komen die in een volgend onderzoek onderzocht kunnen worden. Zo blijft de cyclus altijd doorgaan.
Zijn er tijdens het doen van het onderzoek bij jou misschien nieuwe vragen opgekomen? Je kunt deze doorgeven aan je docent ter inspiratie van de leerlingen die volgend jaar aan het onderzoeken gaan.
Profielwerkstuk
Misschien ben je wel geïnspireerd geraakt om eens dieper in dit onderwerp te duiken en je profielwerkstuk er over te laten gaan.
