Onderzoeken

Hoe onderzoek ik de bodem?

Om je onderzoek naar de bodem goed uit te voeren gebruik je de GLOBE onderzoekscyclus. Op deze pagina word je stap voor stap door deze cyclus heen geleid. Gebruik hiervoor ook het werkbladWerkblad onderzoeksplan. Deze kun je opvragen bij jouw docent. Protocollen vind je op de website onder lesmateriaal.

Stap 1

Oriënteer

Voor je onderzoek kan doen naar een onderwerp, moet je eerst weten waar het precies om gaat. In deze eerste stap ga je daarom van alles uitzoeken over de bodem. Wat is de bodem, welke eigenschappen heeft een bodem en waarom is het belangrijk om onderzoek te doen naar de bodem? Hieronder vind je een paar tips om meer te weten te komen over de bodem. Heb je vragen, schrijf ze dan op!

Introductieles

Tijdens de introductieles kom je van alles te weten over de bodem, dit is een goed uitgangspunt. Ook ga je aan het begin van hetWerkblad onderzoeksplan een aantal vragen beantwoorden om je te oriënteren.

YouTube video’s

Belang van de bodem (EN)

Bodemdieren zoeken

Let op: het protocol dat jij gaat gebruiken wijkt misschien iets af van de video.

Het belang van de regenworm (EN)

Handige websites

• Nieuws bodem – Kijk bij het nieuws op de bodempagina. Hier komen regelmatig nieuwe interessante updates voorbij.
• Informatiepunt leefomgeving, thema bodem – informatie over o.a. bodembeleid en maatschappelijke opgaven.
• Wat gebeurd er als je de bodem zijn gang laat gaan?
•  

Stap 2

Stel onderzoeksvraag

Tijdens de oriëntatefase zijn er hopelijk al veel vragen bij je opgekomen die je hebt genoteerd. Op basis van de vragen die bedacht zijn, kan een onderzoeksvraag geformuleerd worden voor de rest van het onderzoek.

Hoofdvraag en deelvragen:

Voor een onderzoek is er één hoofdvraag met een aantal deelvragen nodig. Deelvragen zijn alle vragen waar eerst het antwoord op moet komen om je hoofdvraag te kunnen beantwoorden.

Voor het stellen van goede vragen is een lijst met ‘eigenschappen’. Kijk op de pagina van de onderzoekscyclus waaraan een goede vraag moet voldoen. 

Voorbeeld onderzoeksvragen

• Hoe verschilt de aanwezigheid en diversiteit van bodemdieren in een bosgebied met een dikke strooisellaag ten opzichte van een regelmatig gemaaid grasveld?
• Wat is de invloed van verschillende beheertypen (bijvoorbeeld natuurlijk grasland versus intensief beheerd grasland) op het aantal waargenomen bodemdierensoorten?
• Hoe beïnvloeden verschillende bodemtypes (zand, klei, leem) de populatie en activiteit van regenwormen?
• Wat is de relatie tussen de pH-waarde van de bodem en de hoeveelheid regenwormen per vierkante meter?
• Hoe beïnvloeden omgevingsfactoren, zoals vegetatiedichtheid en schaduw, de bodemtemperatuur en vochtigheid?

Stap 3

Ontwikkel onderzoeksplan

In stap 2 is een onderzoeksvraag bedacht. Nu komt het erop aan dat die vraag beantwoord gaat worden door onderzoek te doen. Elk onderzoek begint met het maken van een onderzoeksplan. Bij wetenschappelijke onderzoeken kosten de eerste 3 stappen van de cyclus samen vaak wel 30% van de tijd van het hele onderzoek. Dit lijkt veel, maar je voorkomt hiermee dat je verderop in de cyclus heel veel tijd verspilt.

Welk meetinstrument heb je bijvoorbeeld nodig voor het beantwoorden van jouw vraag? Wanneer ga je onderzoeken? Waar? Zijn er locaties die je met elkaar wilt vergelijken?

Als deze vragen beantwoord je in je onderzoeksplan. Kijk op de pagina van de onderzoekscyclus waaraan een goede vraag moet voldoen

Welk meetinstrument gebruik je? 

Om je onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden heb je de juiste meetinstrumenten nodig. Voor het bodem onderzoek heb je potjes nodig, een witte bak, een zoekkaart of herkenningsgids en een meetlint. Afhankelijk van het protocol dat jij kiest heb je misschien nog extra meetinstrumenten nodig. Kijk dus goed in het protocol naar de materialen die je nodig hebt.

Stap 4

Verzamel gegevens

Nu ga je echt aan de slag! Verzamel al je gegevens volgens je onderzoeksplan.

Voor het verzamelen van de gegevens heb je verschillende dataformulieren en protocollen nodig. Deze vind je allemaal bij de lesmaterialen.

Als je op locatie bent, dien je eerst algemene gegevens in te vullen over de locatie. Afhankelijk van de methode die je kiest ga je ter plekke op zoek naar bodemdieren of graaf je eerst potjes in om 24 uur later de bodemdieren in het klaslokaal te identificeren.

Stap 5

Analyseer gegevens

Analyseren is je gegevens zo bewerken en verwerken dat je er conclusies uit kunt trekken en je uiteindelijk jouw onderzoeksvraag ermee kunt beantwoorden. Hoe je dat moet doen hangt af van je onderzoek. 

Voor bodemonderzoek is het belangrijk om een overzicht te maken van alle bodemdieren die je hebt gevonden. 

Heb je al je metingen geanalyseerd, dan geef je dit door via https://invoer.bodemdierendagen.nl/. Zo worden jouw gegevens ook zichtbaar voor de wetenschapper en andere die dit onderzoek doen.

Stap 6

Trek conclusies

Nu je jouw gegevens hebt geanalyseerd, kan je je onderzoeksvraag gaan beantwoorden. Maar een goede conclusie is meer dan dat. Het is ook een reflectie op het onderzoeksproces en een vooruitblik naar eventuele vervolgonderzoeken. 

Misschien heb jij wel gevonden waar er veel verschillende bodemdieren voorkomen in jouw leefomgeving of misschien juist waar niet. Waar zou dit door komen denk je?

Stap 7

Deel je bevindingen

Als je alle gegevens hebt doorgegeven aan de Bodemdierendagen zullen de gegevens terecht komen bij onderzoekers van het NIOO. Ook kun je zelf een advies geven aan de beheerder van de locatie die je hebt onderzocht om de biodiversiteit te vergroten.

Het is ook belangrijk om jouw onderzoek te delen met anderen zodat zij je resultaten en conclusies kunnen controleren, gebruiken voor nieuw onderzoek of gebruiken voor toepassingen. Er zijn verschillende manieren om je onderzoek te delen: 

• Upload hier jouw onderzoeksrapport na akkoord van de docenten uploaden naar de GLOBE website. Wie weet zie je je eigen resultaten wel terug op de website. 
• Kom naar de GLOBE Science Fair en presenteer je resultaten aan echte wetenschappers. Misschien ga jij er wel vandoor met de prijs. Check de agenda voor de datum van de volgende Science Fair

Stap 8

Bedenk nieuwe vragen

Heb je er nog geen genoeg van? Onderzoek werkt vaak zo dat je tijdens het onderzoeken weer op nieuwe vragen komt. Door nieuwe resultaten of technologische ontwikkelingen kunnen er weer andere dingen onderzocht worden. Je begint weer bij stap 1 van de onderzoekscyclus. 

Profielwerkstuk
Misschien ben je wel geïnspireerd geraakt om eens dieper in dit onderwerp te duiken en je profielwerkstuk er over te laten gaan. Neem eens een kijkje op de resultatenpagina of de algemene pws pagina.