NO2 in de lucht
Onderzoek naar luchtkwaliteit met KNMI en RIVM
Onderzoek naar luchtkwaliteit met KNMI en RIVM
Leerlingen helpen KNMI met satelliet validatie
Dit voorjaar doen 10 GLOBE scholen om een uniek onderzoek naar NO2 in de atmosfeer. Onder begeleiding van een wetenschapper van het KNMI en van het RIVM gaan leerlingen op 8 plekken in de schoolomgeving speciale meetbuisjes ophangen. De metingen worden door het KNMI gebruikt om satellietwaarnemingen beter te kunnen interpreteren (satellietvalidatie). Het RIVM gebruikt de gegevens ook voor het krijgen van een beter beeld van NO2 verspreiding in Nederland. Meedoen is super leerzaam!
De inschrijving voor schooljaar 2022-2023 is gesloten, maar je kunt nog meedoen aan de volgende meetperiode: 28 sept – 28 okt 2023.
Stuur bij interesse een mail aan [email protected].
Leerlingen vergelijken hun metingen met die van de Tropomi satelliet
Wetenschapper Bas Mijling van het KNMI legt het project uit.
Lesmateriaal
Wat ontvang je?
Deelnemende scholen ontvangen kosteloos een volledig lesproject voor 1 klas:
- 10 Palmes buisjes
- Retourenvelop om naar lab te sturen
- Lesmateriaal
- Workshop op de GLOBE ledendag 10 maart op het KNMI
- Feedback en ondersteuning tijdens het project
Let op: er is in deze campagne maar ruimte voor 10 scholen, dus meld je snel aan!
<<< Palmes buisje
Dit is een plastic buisje met een chemisch reagens dat omgevings-NO2 absorbeert.
Lesmateriaal
Leerdoelen
Niveau: Havo/vwo ob+bb, vmbo bb
Vakken: na/sk/bi/ak/O&O/science
In de 2 basislessen leren de leerlingen:
- Hoe zij zelf op wetenschappelijke wijze hun leefomgeving kunnen monitoren en wat het belang daarvan is.
- Onderzoeken hoe de NO2 uitstoot per locatie kan verschillen en hoe dit komt. Ze vergelijken hiertoe de 8 meetlocaties rondom de school onderling en ze vergelijken de schoolresultaten met die van andere deelnemende scholen.
- Wat het belang is van satellieten (en de validatie daarvan) voor een beter wereldwijd begrip van het milieu (specifiek NO2). Ze vergelijken daartoe de resultaten van alle deelnemende scholen met de Tropomi satelliet gegevens.
Wil je meer dan 2 lessen aan het project besteden? Dan hebben we de volgende ideeën voor verdiepingsopdrachten. In het lesmateriaal zullen we hier aandacht aan besteden:
- Alle vakken: wat de “stikstofcrisis” en welke rol speelt NO2 daarin?
Wat mogelijkheden zijn om de uitstoot van NO2 (zelf) te verminderen?
De internationale component van milieuproblemen. - Biologie: stikstofkringloop en de rol die de mens hierin speelt. Ook kan je aandacht besteden aan de impact van stikstofoxiden op onze gezondheid.
- Scheikunde: stikstof komt in verschillende verbindingen voor in onze leefomgeving. Bij scheikunde kan je stilstaan bij de ontstaanswijze van deze stikstofverbindingen en hun rol bij het ontstaan van (secundair) fijnstof. Op die manier is er een mooie connectie te maken met het GLOBE fijnstof onderzoek. Ook de werking van het Palmes buisje zelf is een interessant onderwerp voor scheikunde.
- Aardrijkskunde: Luchtkwaliteit en stedelijke vraagstukken zijn onderwerpen die bij aardrijkskunde aan bod komen. Ook kan je stilstaan bij de geografische spreiding van stikstofuitstoot of bronnen van stikstof en aardobservatie door satellieten.
- Natuurkunde: werking van satellieten.
- O&O: iedere provincie en veel gemeenten in Nederland hebben het Schone Lucht Akkoord (zie hieronder) ondertekend. Dit zijn hele mooie potentiële opdrachtgevers.
Lesmateriaal
In de klas
Het project kan in 2 lessen uitgevoerd worden. Tussendoor moeten de buisjes opgehangen en weer verzameld en opgestuurd worden door de leerlingen.
- Les 1: maken meetplan
Deze les begint met een filmpje waarin de wetenschappers van KNMI en RIVM uitleggen waarom en hoe de leerlingen mee gaan doen.
Aan de hand van een Powerpoint en werkblad maken de leerlingen vervolgens een meetplan. Ze onderbouwen daarin waar ze de 10 meetbuisjes op gaan hangen. Deze locaties geven ze door via de website. - Huiswerk: buisjes ophangen en ophalen
Leerlingen hangen zelfstandig Palmes buisjes op, zoals aangegeven in meetplan. Na een maand halen ze ze weer op en versturen ze via de antwoordenvelop naar het lab voor analyse. - Les 2: verwerken resultaten
Leerlingen gaan de data interpreteren aan de hand van een werkblad of ze proberen een vooraf geformuleerde onderzoeksvraag te beantwoorden.
Planning
Tijdlijn
Op 10 maart vond de GLOBE ledendag plaats. Docenten van 10 scholen hebben hun palmesbuisjes ontvangen. Bekijk hier de powerpoint presentatie die gegeven is: GLOBE ledendag.
Op 17 maart (of 1 dag ervoor of erna) hangen leerlingen de buisjes op 10 verschillende locaties. Het buisje blijft 1 maand hangen om NO2 te absorberen.
14 april (of 1 dag ervoor of erna) verzamelen de leerlingen de buisjes en sturen ze deze naar het laboratorium voor de bepaling van de gemiddelde NO2 concentratie gedurende de meetperiode.
De klas ontvangt de analyseresultaten van het lab om deze m.b.v. het lesmateriaal te verwerken tot een verslag/poster.
Optioneel kunnen de beste leerlingen van iedere school hun resultaten komen presenteren aan de wetenschappers en andere leerlingen/docenten op de GLOBE Science Fair op Wageningen Universiteit
Wetenschappers
Wetenschappers van het KNMI als het RIVM zijn bij dit project betrokken.
Ze gebruiken de data voor hun onderzoek, dragen bij aan het lesmateriaal en geven feedback.
Maak kennis met de wetenschappers op de GLOBE ledendag op 10 maart op het KNMI
Bas Mijling - KNMI
Bas gaat metingen vanuit de ruimte vergelijken met de metingen van leerlingen om zo de satellietwaarnemingen beter te kunnen interpreteren (satellietvalidatie).
Hester Volten - RIVM
Hester gebruikt de gegevens van de leerlingen voor het krijgen van een meer verfijnd beeld van NO2 verspreiding in Nederland.
Lesmateriaal
- Docentenhandleiding NO2 in de lucht (pdf) (word)
- Powerpoint: introductieles NO2 in de lucht (inclusief filmpje – oproep van de wetenschapper).
- Werkblad NO2 in de lucht – onderzoeksplan
- Werkblad NO2 in de lucht – verwerking: coming soon
- Survey (in te vullen bij ophangen van het buisje en ophalen van het buisje): zie hieronder bij gegevens doorgeven.
Gegevens doorgeven
Je gegevens komen ze openbaar op de kaart en dus kan iedereen ze gebruiken voor onderzoek. Ook leerlingen kunnen hun resultaten vergelijken met die van andere leerlingen.
Na het uploaden in de survey zijn je gegevens openbaar te bekijken en kun je dus jouw metingen vergelijken met die van andere leerlingen.
Ook kunnen de wetenschappers hierboven ze gebruiken voor hun onderzoek.
Scholen
Meedoen?
De inschrijving voor schooljaar 2022-2023 is gesloten, maar je kunt nog meedoen aan de volgende meetperiode: 28 sept – 28 okt 2023.
Stuur bij interesse een mail aan [email protected].
???
Vragen?
Heb je nog vragen over deelname aan de campagne?
Neem contact op met Dorien Dorresteijn
Mail: [email protected]
Telefoon: 06 41612023
Schone Lucht Akkoord
SLA
GLOBE werkt binnen dit project samen met het Schone Lucht Akkoord. Dit is een akkoord tussen Rijk, provincies en een groot aantal gemeenten om de luchtkwaliteit (en daarmee de volksgezondheid) te verbeteren.
NO2 campagne
Partners
KNMI – wetenschappelijke partner
RIVM – wetenschappelijke partner
Schone Lucht Akkoord (SLA) – inhoudelijke partner en sponsor
Netherlands Space Office (NSO) – financier van Palmes buisjes
